Na to pytanie nie ma jednej odpowiedzi. Afty mogą, choć wcale nie muszą, być oznaką choroby. Zacznijmy jednak od tego, czym są afty. Są to niewielkie (<1 cm) ubytki błony śluzowej jamy ustnej. Zazwyczaj są nieco zaczerwienione gdyż towarzyszy im odczyn zapalny. Mogą także być pokryte nalotem z włóknika. Mimo małych rozmiarów bywają bardzo uciążliwe, gdyż sprawiają ból i utrudniają spożywanie posiłków
Wiele osób utożsamia afty z pleśniawkami. Jest to błąd. Pleśniawki to także drobne, pokryte kremowym nalotem zmiany, umiejscawiające się na śluzówce. Jednak ich przyczyna jest określona – jest to zakażenie grzybicze, zazwyczaj związane z liczną obecnością drożdżaków gatunku Candida albicans w jamie ustnej. Pleśniawki zazwyczaj spotykamy u niemowlaków, podczas gdy afty dotyczą w podobnym stopniu ludzi w różnym wieku.
Afty jako objaw choroby
Afty same w sobie są bardziej uciążliwe niż niebezpieczne, mogą jednak być objawem poważnej choroby. Do schorzeń, w których dochodzi do powstawania aft, zaliczamy m.in. nieswoiste zapalenia jelit, czyli chorobę Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Afty są także objawem niektórych chorób reumatycznych, choroby trzewnej (celiakii) oraz niedoborów odporności w przebiegu np. AIDS – zespołu nabytego niedoboru odporności wywoływanego wirusem HIV.
Afty jako objaw niedoborów żywieniowych
Skłonność do powstawania aft może mieć związek z dietą, a konkretnie z niedoborem żelaza, kwasu foliowego oraz kobalaminy (witaminy B12). Żelazo w największych ilościach znajdziemy w czerwonym mięsie i podrobach. Kwas foliowy przyswajamy jedząc zielone warzywa, nasiona roślin strączkowych, kiełki pszenicy, drożdże oraz wyroby z pełnego ziarna. Źródła witaminy B12 to z kolei mięso, nabiał, ryby i jaja. Diety eliminacyjne, pozbawione wymieniowych produktów, mogą więc predysponować do rozwoju aft.
Afty jako efekt drażnienia błony śluzowej
Ubytki śluzówki mogą powstawać na skutek drażnienia tkanek poprzez ciała obce obecne w jamie ustnej, takie jak kolczyki, aparaty ortodontyczne czy protezy zębowe. Warto więc na wizytach kontrolnych lub korekcyjnych zgłaszać wszelkie dolegliwości, tak aby na bieżąco nasz lekarz pomagał nam pozbywać się elementów aparatu czy protezy powodujących dyskomfort.
Inne przyczyny powstawania aft
Zaobserwowano dużą skłonność genetyczną do powstawania zmian w jamie ustnej. Dzieci osób zmagających się często z aftami prawdopodobnie będą miały podobny problem. Czynnikiem, na który wielu z nas jest narażonych, i który predysponuje do powstawania aft, jest także przewlekły stres.
Jak leczyć afty?
Jeżeli afty są objawem choroby, przede wszystkim należy leczyć tę chorobę. Jeżeli podejrzewamy, że przyczyną dolegliwości są niedobory żywieniowe, powinniśmy zmodyfikować nasz jadłospis, lub po konsultacji z lekarzem i dietetykiem, rozpocząć suplementację odpowiednich składników. Niezależnie od przyczyny powstawania aft, warto sięgnąć po preparaty powlekające, łagodzące dolegliwości bólowe i przyspieszające gojenie owrzodzenia, np.: wyrób medyczny Anaftin®. Dostępny jest w aptekach bez recepty w formie żelu , sprayu i płynie do płukania jamy ustnej. Różnorodność form pomaga dopasować aplikację do rodzaju i umiejscowienia aft.
Artykuł zewnętrzny.
